Instrukcja robienia dymu

Na początek kilka definicji, gdyż te pojęcia bywają mylone w języku potocznym:

• Dym - bardzo drobne cząstki ciał stałych, unoszące się w powietrzu, np. drobiny węgla (w postaci sadzy) czy żółty siarkowy obłok.
• Para wodna - bezbarwny, niewidoczny dla oka gaz. Nieodłączny składnik powietrza atmosferycznego, w letni dzień 1m³ powietrza zawiera ok. 20g pary wodnej.
• Mgła - zawiesina maleńkich (średnicy ok. 0,0001mm) kropelek wody w powietrzu. Mgła powstaje z oziębienia pary.

Sposoby otrzymywania dymu.

1. Do parowniczki (płaskiego naczynia) należy wlać kilka kropel kwasu solnego (HCl). Do patyczka należy przymocować skrawek bibuły, zwilżyć go wodą amoniakalną (wodnym roztworem amoniaku NH₃). Bibułę należy powolnym ruchem przenieść kilka centymetrów nad naczynie z kwasem solnym. Pojawi się biały obłok dymu z chlorku amonu (NH₃+HCL->NH₄Cl).
2. Do pierwszej parowniczki należy nalać kilka kropel kwasu solnego (HCl). Do drugiej parowniczki należy nalać kilka kropel wody amoniakalnej (NH₃). Parowniczki należy powoli przybliżać do siebie, aż pojawi się obłoczek. Naczynka mogą być też oddalone 30-40cm od siebie, wtedy należy dmuchać poprzez słomkę nad jednym z nich lub obydwoma (obydwie słomki powinny być pod kątem prostym, aby nie dmuchać się nawzajem).

Sposoby otrzymywania mgły.

Aby wytworzyć sztuczną mgłę, należy rozpylić w powietrzu cząstki związku silnie pochłaniającego wilgoć.

1. Do parowniczki należy wsypać 5 gramów pyłu cynkowego (Zn) i 4 gramy chloranu potasu (KClO₃). Dokładnie wymieszać. Następnie wsypać 7cm³ tetry (tetrachlorku węgla CCl₄). Dokładnie wymieszać i ugnieść w jedną bryłkę. Przyłożenie rozgrzanego do czerwoności gwoździa spowoduje unoszenie się cząsteczek silnie higroskopijnego chlorku cynku (2Zn+ CCl₄->2ZnCl₂+C) i wytworzy się obłok sztucznej mgły. Im bardziej wilgotne powietrze, tym silniejszy efekt, w suchym nie działa.
2. Budowa świecy dymnej. 25g pyłu cynkowego (Zn), 20g bieli cynkowej (tlenek cynku ZnO) oraz 5g magnezji (tlenku magnezu MgO) wymieszać razem, następnie dodać 33cm³ tetry (tetrachlorku węgla CCl₄), ubić w wąskiej metalowej puszcze po konserwach. Wcisnąć 5-6 obciętych zapałek, aby wystawały stykające się ze sobą ich łebki. Po zapaleniu wydzieli się chlorek cynku ( ZnCl₂). Można też dodać barwniki (2-3%masy świecy dymnej): fiolet metylenowy (fioletowy), błękit metylenowy (niebieski) lub zieleń malachitową (zielony).
3. Okręty wojenne rozpylają wokół siebie silnie higroskopijny chlorek tytanu lub związki fosforu.
4. Wrzucenie kostki suchego lodu (stałego dwutlenku węgla CO₂, -65^oC) do wody lub napoju spowoduje "wylewanie się" z naczynia gęstych białych obłoków)
5. Rozlanie po podłodze ciekłego tlenu  ( O₂, -182^oC) spowoduje napełnienie się pomieszczenia gęstymi kłębami mgły.  

Nie zaleca się nie przeprowadzania eksperymentów w pobliżu lotniska;)