W początkach ery radia uważano, że zastosowania praktyczne mogą mieć tylko stosunkowo niskie częstotliwości, które dzięki niewielkiemu tłumieniu ziemi mają duże zasięgi. Dla amatorów w 1912r. Kongres Stanów Zjednoczonych przydzielił podzakres częstotliwości powyżej 1,5MHz/200m, czyli praktycznie fal krótkich (HF-high frequency, 3-30MHz), stąd przylgnęła nazwa „krótkofalowcy”. Rychło okazało się, że istnieje coś takiego jak 'jonosfera', zjonizowana górna warstwa atmosfery odbijająca sygnały radiowe, dzięki której można uzyskiwać nawet zasięg globalny.
Regulamin Radiokomunikacyjny Międzynarodowego Związku Telekomunikacyjnego (ITU) definiuje służbę amatorską:
„służba radiokomunikacyjna mająca na celu samokształcenie, wzajemne komunikowanie się i eksperymenty techniczne prowadzone przez amatorów, to jest przez odpowiednio upoważnione osoby interesujące się techniką radiową wyłącznie z pobudek osobistych, bez celów zarobkowych”
Międzynarodową organizacją reprezentującą radioamatorów jest powstały w 1925r. International Amateur Radio Union (IARU). W Polsce natomiast Polski Związek Krótkofalowców (PZK), którego współtwórcą był w 1930r. Janusz Groszkowski. Świat podzielony jest na 3 regiony IARU (1- Europa, Afryka, Bliski Wschód i północna Azja, 2- obydwie Ameryki, 3-Azja i Pacyfik), o częściowo różnych częstotliwościach.
W Polsce przydzielono następujące pasma częstotliwości:
- 135,7 – 137,8 kHz (1W, CW)
- 1,81-2MHz/160m
- 3,5-3,8MHz/80m
- 7-7,2MHz/40m
- 10,1-10,15MHz/30m
- 14-14,35MHz/20m
- 18,068-18,168MHz/17m
- 21-21,45MHz/15m
- 24,89-24-99MHz/12m
- 28-29,7MHz/10m
- 50-52MHz/6m
- 144-146MHz/2m (częstotliwości wywoławcze: 144,05MHz-CW, 144,3MHz-SSB, 144,6MHz-RTTY, 144,7MHz-FAX, 144,75MHz-ATV, 145,5MHz-FM, 145,55MHz-FM mobil)
- 430-440MHz/0,7m
- 1268-1299MHz*
- 2310-2330MHz*
- 5650-5670MHz*
- 10-10,5GHz*
- 24-24,25GHz*
- 47-47,2GHz*
- 75,5-81GHz*
- 142-149GHz*
- 240-250GHz*
(*dane z 1994r., nie udało się dotrzeć do nowszych! UKE zamiast podawać wprost na swojej stronie, odsyła do rozporządzeń, rozporządzenia do załączników itd)
Każde pasmo podzielone jest na podzakresy dla różnych emisji, częstotliwości wywoławcze itp. (o tym często zapominają nowo upieczeni radioamatorzy).
Imponująco wygląda lista rodzajów emisji:
- CW (Continuous Wawe)- telegrafia z kluczowaną falą nośną. Umożliwia łączność na dużą odległość przy niskiej mocy nadajnika i jest odporna na zakłócenia.
- AM (Amplitude Modulation)- modulacja amplitudy. Wyszła już z użycia.
- SSB (Single Side Band)- jednowstęgowa modulacja amplitudy z wytłumioną falą nośną. Jest 16x bardziej skuteczna od AM, ale wymaga dokładnego dostrojenia odbiornika. Używana głównie poniżej 30MHz.
- FM (Frequency Modulation)- modulacja częstotliwości, używana powyżej 28MHz.
- RTTY (Radio TeleTYpewriter)- radiodalekopis. Nowszymi odmianami są AMTOR (Aateur Telex Over Radio) i PACTOR.
- SSTV (Slow-Scan Television)- odmiana RTTY, umożliwiająca przesyłanie na falach krótkich wolno zmieniających się obrazów (ok. 1kl/10s). Taki pierwowzór wideokonferencji.
- FAX (faksymile)- służy także do odbierania faksów z obrazem sytuacji meteorologicznej z nadajników naziemnych i satelitów NOAA, GOES, METEOSAT.
- Fast ATV (Fast-scan Amateur TV)- telewizja. Transmisje odbywają się w paśmie 0,7m (modulacja AM, którą można obejrzeć zwykłym odbiornikiem telewizyjnym), oraz wyższych (modulacja FM).
- Packet Radio- radio pakietowe. Działa podobnie do sieci komputerowej, ale wolniej.
- D-STAR (Digital Smart Technologies for Amateur Radio)- najnowszy wynalazek firmy ICOM. Głos jest przesyłany cyfrowo, mogą mu towarzyszyć dane komputerowe oraz dot. położenia (GPS). Istnieje możliwość połączenia przemienników za pośrednictwem internetu i przeprowadzenia z kieszonkowego radiotelefonu podczas spaceru rozmowy z kimś na innym kontynencie.
Poniżej film promocyjny:
Do używania radiostacji amatorskiej potrzebne jest świadectwo operatora urządzeń radiowych oraz pozwolenie, do uzyskania których uprawnia zdanie prostego egzaminu, sprawdzającego czy kandydat odróżnia antenę od kija od szczotki (gdyż w przypadku CB-Radia różnie bywa).
W przypadku licencji na wszystkie pasma (kat.1) trzeba również wykazać się znajomością telegrafii, ale nie jest ona potrzebna w przypadku pasm 80/10/6/2/0,7m i wyższych (kat.2)
Częstotliwości poniżej 25..30MHz, dzięki wielokrotnym odbiciom od jonosfery i ziemi, mogą uzyskiwać zasięg kontynentalny, często globalny.
Powyżej 30MHz fale z reguły mają zasięg lokalny, ograniczony krzywizną Ziemi i przeszkodami (kilka do kilkudziesięciu km). Powstała również sieć przemienników, które retransmitują sygnały na innej częstotliwości, dzięki którym rozmowy na odległość kilkudziesięciu km z ręcznego radiotelefonu nie są niczym szczególnym.
Przemienniki umieszcza się nawet na satelitach AMSAT (!).
Można również spróbować sił w łącznościach EME (odbicie sygnału od Księżyca), ale trzeba dysponować odpowiednią instalacją anten kierunkowych. Czasem zdarzają się łączności troposferyczne, gdy sygnał ulega odbiciu od warstw atmosfery o różnym ciśnieniu i temperaturze, oraz odbicia od śladów meteorytów wchodzących w atmosferę.
Radiostacja amatorska często znajduje się na wyposażeniu amerykańskich wahadłowców kosmicznych, a członkiem załogi jest licencjonowany krótkofalowiec. Podobnie jest z placówkami naukowymi na Antarktydzie.
Łączności radiowe nie zapewniają prywatności rozmów, ale mają sporo zalet- można poznawać nowych ludzi o podobnych zainteresowaniach, nie trzeba wykręcać numeru tylko nacisnąć jeden przycisk by mówić (przydaje się między samochodami, motocyklami, rowerami, paralotniami itp.) nie płaci się za rozmowy, a urządzenia działają nawet w środku buszu czy w przypadku wojen, kataklizmów i klęsk żywiołowych (czego nie da się powiedzieć o telefonach komórkowych lub internecie), byle by miały źródło zasilania i jakąś antenę.
Producentami urządzeń radioamatorskich są:
- ICOM, który ma polskiego dystrybutora.
- YAESU, dystrybutorem jest Conspark.
- Kenwood
- Elecraft
- TEN-TEC
Anteny produkują:
- Diamond
- Comet
Kilka sklepów dla radioamatorów w Polsce to:
- Avanti
- InRadio
- Radio-Sklep
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz